20111015

Vài giả định

Cavenui là 1 doanh nhân nho nhỏ có 6 tỷ tiền vốn dắt lưng.

Cavenui có thể gửi tiền vào ngân hàng hưởng lãi suất 15%/năm (con số ngẫu nhiên phục vụ tính toán cho dễ, tuy nhiên cố tình để cao hơn mức lãi suất trần mới được nghiêm chỉnh thiết lập từ tháng 9/2011 )

Nếu vay vốn ngân hàng để kinh doanh Cavenui phải trả lãi suất 20%/năm (con số ngẫu nhiên phục vụ tính toán cho dễ, tuy nhiên cố tình để cao hơn mức lãi suất tiền gửi cho hợp logic với 1 margin lợi nhuận 5% cho ngân hàng để họ nuôi hệ thống nhằng nhịt của họ).

Cavenui quyết định bỏ 6 tỷ vào sản xuất kinh doanh.

Lợi nhuận kỳ vọng phải đạt tối thiểu phải là 900 triệu đồng/năm (tương đương lợi suất 15%/năm) vì nếu lợi nhuận dưới mức này thì việc kinh doanh là vô nghĩa, tốt nhất đem số tiền đó gửi ngân hàng hưởng lãi, đỡ nhức đầu lo lấy hàng ở cảng, thu hồi công nợ, đẩy hàng tồn kho, đỡ éo le tiếp khách ăn những món ăn khó đọc kiểu folie gras với cả truffle đắt vô lối mà không hợp với dạ dày tiêu chuẩn Việt Nam của những nhộng rang cà bát canh cua (câu này chế lại từ Nhị Linh), lại rủng rỉnh thời gian có thể đến Nhà hát Lớn xem nhạc trưởng Lê Phi Phi (tên ông này cũng mượn từ Nhị Linh nốt) chỉ huy hay đánh vần sách Kundera đã dịch ra tiếng Việt, hưởng thụ đời sống tinh thần sành điệu của giới tinh hoa trí thức.

Nếu lợi nhuận sau 1 năm kinh doanh đúng bằng 900 triệu thì coi như hòa vốn, nếu dưới 900 triệu là lỗ vì cái khoản lợi nhuận 900 triệu đồng lẽ ra sẽ có nếu không kinh doanh mà đem gửi ngân hàng (nhưng cuối cùng không có được do dại dột đi kinh doanh không gửi ngân hàng nữa) phải được coi như 1 thứ chi phí- chi phí cơ hội.

Bây giờ nếu hạ lãi suất tiền gửi xuống 14% thì chi phí cơ hội sẽ giảm đi, sau 1 năm kinh doanh Cavenui chỉ cần lãi trên mức 840 triệu là coi như thắng rồi.

Nhưng để kinh doanh OK, để mời anh hai chị ba ra nhà hàng Ý nhà hàng Mễ họ gật đầu đi cho, để không phải là con cá bé trên thương trường cho người ta ăn thịt, 6 tỷ đồng là không đủ mà tối thiểu cần có 10 tỷ. Vậy Cavenui phải vay ngân hàng 4 tỷ, như phần giả định đã nêu, phải trả lãi 20%/năm.

Phần 4 tỷ tiền vay này sau khi đưa vào kinh doanh phải mang lại lợi nhuận tối thiểu 800 triệu đồng. Nếu dưới mức này thì lợi nhuận không bù đắp nổi chi phí lãi vay, là lỗ.

Như vậy 10 tỷ bỏ vào kinh doanh phải mang lại lợi nhuận sau 1 năm tối thiểu là 900 triệu đồng+ 800 triệu đồng bằng 1,7 tỷ, tương đương tỷ suất lợi nhuận trên vốn 17%. Nếu anh làm ăn kiểu gì lãi dưới 17% là anh thua, đúng bằng 17% là hòa, trên 17% là phát.

Dễ dàng nhận thấy 17%< 20%, nhưng vì đã tính bình quân gia quyền với phần vốn tự có giá vốn 15%, nên người ta sẵn sàng đi vay với lãi suất 20%/năm dù lợi suất chỉ là 17%. Cần rạch ròi như thế vì đâu đó Cavenui đọc được ý lãi suất đi vay 20% cao thế làm ăn gì cho có lãi trên 20% ngoài buôn ma túy buôn vũ khí với buôn quan bán tước hả giời. Thật ra Cavenui đâu cần lãi 20% đâu, chỉ cần 17% là thắng. Rạch ròi thế để viết lách cho chuẩn chỉnh thôi chứ lãi 15% đã khó nói gì đến 17%.

Bây giờ nếu hạ lãi suất tiền gửi xuống 14%, kéo theo lãi suất tiền vay xuống 19% thì mức lợi nhuận tối thiểu phải đạt sẽ giảm từ 1,7 tỷ xuống 1,6 tỷ/năm, nhiệm vụ của Cavenui nhẹ nhàng hơn nhiều.

***

Cho nên Cavenui, dưới tư cách 1 doanh nhân nho nhỏ, hoan nghênh việc hạ lãi suất mà Tân thống đốc đang ráo riết làm. Song, nếu lãi suất không hạ được làm cho kinh doanh khó khăn, thì Cavenui với tư thế của 1 người giàu, cũng không lấy làm phiền. Vẫn còn 1 lối đi: đẩy xong đống hàng tồn là rửa tay gác kiếm, đem tiền gửi ngân hàng hưởng lãi. Người chịu thiệt hại lúc này không phải là Cavenui mà là những đồng chí công nhân nghèo bị Cavenui ngậm ngùi cho nghỉ việc vì thời thế thế thời phải thế dẫu tình thương nhân loại của cô chủ nhỏ vẫn rất dồi dào.

Báo chí nước nhà khi bình luận kinh tế, chỉ thấy ông chủ là ông chủ, doanh nhân là doanh nhân, mà không thấy đằng sau họ là những người công nhân làm công cho họ. Doanh nhân gặp khó thì công nhân khốn đốn, doanh nhân nhảy lầu thì công nhân chết đói trước tiên. Cho nên không lạ khi ở Tây Ban Nha, Hy Lạp… người ta làm reo phản đối thắt lưng buộc bụng (dù đứng trên quyền lợi chung của nền kinh tế về lâu về dài, những chính sách khắc khổ là cần thiết) thì ở Việt Nam, báo chí lại đột nhiên văn minh lạ thường, không dân túy lạ thường khi luôn chỉ trích việc cắt giảm chi tiêu chưa được làm triệt để.

Báo chí nước nhà la rầm trời chuyện hạ lãi suất tiền gửi vì họ đứng trên quyền lợi chính đáng của những người gửi tiền ở ngân hàng. Những người công nhân nghèo làm vừa đủ ăn chẳng bao giờ dám nghĩ đến chuyện thừa tiền rủng rỉnh gửi ngân hàng không thuộc giới này, nhưng họ, như xưa nay vẫn thế, chưa bao giờ là người đặt hàng cho các nhà báo.

Cái gì đáng sợ hơn, lạm phát cao hay tình trạng suy thoái? Với những người làm công trong hệ thống hành chính nhà nước, với các nhà báo, nhà kinh tế lý thuyết ở các trường vụ viện không lo thất nghiệp vì công ăn việc làm đã được đảm bảo, lạm phát đáng sợ hơn vì rõ ràng mức sống của họ bị hạ xuống khi đồng lương vẫn thế mà giá cả lại tăng.

Với những người công nhân nghèo thì cả lạm phát và suy thoái đều đáng sợ nhưng suy thoái đáng sợ hơn lạm phát. Lạm phát có thể làm bữa cơm của họ từ có thịt chuyển sang cơm rau, làm đồng lương của họ bị bào mòn, còn suy thoái sẽ làm cho họ từ chỗ có cơm ăn thành không còn cái gì để ăn nữa, từ chỗ có lương thành không còn 1 đồng lương nào nữa (vì bị thất nghiệp). Nếu lạm phát làm họ ăn không no, thì suy thoái làm họ chết đói.

Đó là chưa nói chuyện có thể nền kinh tế rơi vào tình trạng đình lạm (stagflation) vừa lạm phát cao vừa suy thoái, khi mà: suy thoái làm sản xuất sụt giảm-> không có hàng hóa cung ứng ra thị trường-> tiếp tục mất cân đối tiền, hàng-> lạm phát không thể chặn được.

Những vụ đổ vỡ tín dụng đen nho nhỏ vài trăm tỷ đến vụ một loạt ngân hàng dính chưởng nghìn tỷ mà bây giờ mới he hé một phần là khúc dạo đầu bi tráng của 1 tình trạng khốn khó hơn nhiều so với năm 2008 chưa xa.

Chờ xem.

***

Ảnh: biểu tình ở Hy Lạp